Contour Biennale 8

De Garage, een hedendaags kunstencentrum nabij de Sint-Romboutskathedraal, is een belangrijke locatie voor Contour Biennale 8. Oorspronkelijk een gastenhuis, slagerij, brasserie en parkeerplaats, herbergt het nu hedendaagse kunsttentoonstellingen en speelt het een centrale rol in het jaarlijkse programma van Kunsthal Mechelen.

KUNSTENAARS & WERKEN

Het Other-project van Rossella Biscotti onderzoekt de manier waarop volkstellingsgegevens sociale categorieën en individuele identiteiten vormgeven. Door demografische gegevens uit de Brusselse census opnieuw te bewerken, bekritiseert zij hoe sociale instellingen mensen definiëren en categoriseren, met name degenen die buiten conventionele gezinsstructuren vallen. Biscotti vertaalt deze gegevens in geweven stoffen, waarbij variaties in dichtheid verschillende bevolkingsclusters vertegenwoordigen. Via deze visuele representatie onderzoekt ze de interactie tussen institutionele macht en persoonlijke verhalen, en daagt ze uit hoe sociale structuren identiteit bepalen en de marges waar individuen vaak over het hoofd worden gezien of verkeerd geclassificeerd.

Council, mede opgericht door Grégory Castéra en Sandra Terdjman, daagt maatschappelijke normen uit door de kruising van mensenrechten, wetten en natuur te onderzoeken. Hun onderzoek The Manufacturing of Rights bekritiseert juridische kaders die seksuele geaardheid en genderidentiteit criminaliseren, met name in Libanon, India en Kenia. De lancering van The Against Nature Journal behandelt de conceptualisering van “natuur” binnen deze wetten, waarbij de rol ervan in het definiëren van culturele en juridische grenzen in twijfel wordt getrokken. Het tijdschrift combineert kunst, wetenschap en maatschappelijk middenveld om gesprekken over identiteit, de wet en de bredere implicaties van maatschappelijke controle uit te lokken.

inhabitants is een online platform dat activisme, speculatieve fictie en documentaire combineert om de systemische uitdagingen van het Antropoceen aan te pakken. Sinds 2015 heeft het kanaal een reeks videoprojecten geproduceerd die zich richten op onderwerpen zoals olie-extractie, geo-engineering en milieuvernietiging. In samenwerking met verschillende instellingen heeft inhabitants de kruispunten van kunst, wetenschap en activisme onderzocht via korte video's die online worden verspreid. Voor de Contour Biennale 8 introduceerde inhabitants een serie over sociale rechtvaardigheid, met verhalen die lichaam, persoon en rechten onderzoeken, terwijl het gesprekken bevordert over hedendaagse politieke strijd en collectieve actie.

Arvo Leo’s artistieke praktijk reflecteert op onbedoelde creatie en de onverwachte kruispunten van natuur, technologie en tijd. Na een bosbrand in 2003 in Canada, vormde een gesmolten Ford Mustang-transmissie een sculptuur binnen een mierenhoop. Leo’s zeefdrukposter herdenkt dit fenomeen, speculerend of niet-menselijke elementen, zoals de auto of de mieren, een rol speelden in de creatie. Voor Contour Biennale 8 bracht Leo’s video werk deze reflecties tot leven, gebruikmakend van ondergrondse ruimtes om de vreemde samenvloeiing van krachten die tot deze eigenaardige sculptuur leidden, weer te geven, waarbij de spanning tussen het natuurlijke en het door de mens gemaakte wordt uitgebreid.

Trevor Paglens werk onderzoekt de verborgen aspecten van overheidsbewaking en staatsgeheimen. Door technologieën zoals satellietbeelden en onderzeese kabels te gebruiken, onderzoekt Paglen de uitgebreide reikwijdte van inlichtingendiensten en militaire programma's. Zijn doorlopende project Code Names presenteert een lexicon van geclassificeerde termen en onthult het enorme netwerk van geheime operaties. Paglens videoserie Limit Telephotography/Janet Video onthult geheime militaire sites door gebruik te maken van krachtige telescopen om verre, anders onzichtbare locaties te observeren. Door zijn werk onthult Paglen de architectuur van bewaking en daagt hij de kijker uit om de systemen die het burgerleven monitoren en beheersen, opnieuw te overwegen.

Beatriz Santiago Muñoz’s films verweven mystiek, ecologische vernietiging en de politiek van Puerto Rico. In Black Beach/Horse/Camp/The Dead/Forces legt de kunstenaar het eroderende strand in Vieques vast, een locatie getekend door militaire bezetting. Via een intuïtieve benadering documenteert zij een landschap waar de dood, spiritualiteit en verzet samenkomen. In Matrulla reflecteert Muñoz op de visionaire ervaringen van Pablo Díaz Cuadrado, waarbij zijn percepties van de toekomst worden vermengd met het fysieke landschap. De films nodigen de kijker uit om zich in te leven in de mensen en plaatsen binnen de films, terwijl ze hun rol in grotere, voortdurende strijd overwegen.

Het oeuvre van Ritu Sarins en Tenzing Sonam richt zich op de voortdurende strijd van Tibet voor autonomie en de politieke handelingen die het verzet definiëren. In Burning Against the Dying of the Light onderzoeken zij de radicale praktijk van zelfverbranding, en plaatsen zij deze protesten in de lange geschiedenis van Tibetaans verzet tegen de Chinese bezetting. Via persoonlijke verhalen, interviews en boeddhistische filosofie brengen de kunstenaars de ethische complexiteit van deze vorm van protest aan het licht. Hun film Drapchi Elegy uit 2017 richt zich op de emotionele en politieke gevolgen van ballingschap, waarbij het verhaal van een voormalige Tibetaanse gevangene die in België woont, wordt gepresenteerd.

Madonna Stauntons artistieke praktijk beslaat vijf decennia, met haar schilderijen en sculpturen die de complexiteit van de menselijke psyche en emotionele structuren onderzoeken. Haar werken ontstaan uit persoonlijke landschappen en combineren zelfportretten, intuïtieve assemblages en abstracte uitdrukkingen. Stukken zoals Immigrant en Amputee reflecteren op vervreemding en geweld, terwijl haar N.Y. 11 Sept 01 2001-monotypes reageren op wereldwijde onrust en verlies. Stauntons kunst spreekt over kwetsbaarheid, waarbij de fragiliteit van het lichaam in tijden van conflict en onrust wordt benadrukt en uitnodigt tot reflectie over hoe persoonlijke ervaring zich verhoudt tot bredere maatschappelijke krachten.

Ho Tzu Nyen’s NO MAN II stelt zich een spectraal koor voor van wezens uit de geschiedenis en mythologie. Deze figuren, variërend van dieren tot cyborgs, voeren onvoorspelbare bewegingen uit die traditionele opvattingen van identiteit uitdagen. Hun collectieve performance, ondersteund door John Donne’s gedicht For Whom the Bell Tolls, benadrukt de onderlinge verbondenheid van de mensheid. Via dit werk onderzoekt Ho de ambiguïteit van bestaan, waarbij de spanning tussen individuele en collectieve identiteiten wordt bezien. De ritmische uitingen van de figuren en de ongemakkelijke choreografie brengen een smeekbede over die grenzen overstijgt, met de oproep tot heroverweging van hoe de mensheid zichzelf definieert en zijn relatie tot de wereld.

Ana Torfs’ werk richt zich op de interactie tussen tekst en beeld, waarbij de processen van visualisatie, interpretatie en vertaling worden benadrukt. Ze streeft ernaar een genuanceerd inzicht te onthullen van gefragmenteerde culturele en politieke geschiedenissen via installaties die media als fotografie, video, geluid en meer combineren. Haar onderzoek in 2005 tijdens haar DAAD-residentie was gericht op de procesverslagen van de moord op Karl Liebknecht en Rosa Luxemburg. Uit deze getuigenissen creëerde Torfs een multimedia-script, waardoor een veranderend portret van hun laatste momenten ontstond, terwijl ze de scheidslijn tussen feit en fictie in twijfel trok en de rol van taal in het vormgeven van verhalen onderzocht.

KUNSTENAARS & WERKEN

Agency, een in Brussel gevestigde initiatief opgericht in 1992 door Kobe Matthys (1970-2023), onderzocht de kruising van kunst en het niet-menselijke. Het daagde de scheiding tussen natuur en cultuur uit, met de focus op hoe niet-menselijke wezens (dieren, planten, etc.) en andere-dan-menselijke wezens (geesten, buitenaardse wezens, etc.) uitgesloten worden van intellectueel eigendomsrecht. Voor de Contour Biennale 8 presenteerde Agency twee controversiële gevallen: de selfies van Naruto, genomen door een makaak, en een spirituele tekening van de psychische kunstenaar Frank Leah. Deze worden onderzocht via bijeenkomsten die de terughoudendheid in juridische oordelen heroverwegen en de gevolgen van intellectueel eigendom voor een inclusieve ecologie van kunstpraktijken behandelen.

Cooking Sections, een Londens duo, creëerde The Empire Remains Shop als een kritische verkenning van de erfenis van het Britse imperium via voedsel. Geïnspireerd door de Empire Shops uit de jaren 1920 die gericht waren op het onderwijzen van de consumptie van koloniale producten, speculeert deze installatie over de verkoop van overblijfselen van het Imperium in het hedendaagse Londen. Het project onderzoekt sinds 2013 culturele uitwisselingen, koloniale handel en de uitvinding van “exotisch” voedsel. Voor Contour Biennale 8 bevatte de installatie posters van de Empire Marketing Board en een franchiseovereenkomst, waarmee openbare instellingen in België werden aangemoedigd om hun eigen Empire Remains Shops te openen. Dit bevorderde verdere verkenning van postkoloniale geografieën en ecologische zorgen.

Rana Hamadehs artistieke praktijk onderzoekt rechtvaardigheid, militarisme, sanitatiediensten en theater via curatoriële en discursieve projecten. Haar doorlopende project Alien Encounters compliceert het begrip “alien” via performances, installaties en geschriften, waarbij de “alien” wordt gebruikt om staatsgeweld en juridische systemen te onderzoeken. Voor de Contour Biennale 8 presenteerde zij The Ten Murders of Josephine, een opera in wording die het concept van het getuigenis van het slachtoffer bevraagt. Dit werk daagt de grenzen van wet en theater uit, waar rechtvaardigheid een middel tot een doel wordt, en het onzegbare zijn uitdrukking vindt buiten de rechtszaal.

Otobong Nkanga’s werk onderzoekt de transitie van natuur naar commodity en moderniteit door visuele en performatieve vertelkunst. Ze focust op de poëzie van steen, mineralen en hun impact op machtsdynamiek, diepe extractie en menselijke lichamen als fragmentarische landschappen. Haar werken, zoals Reflections of the raw green crown (2014) en Tsumeb Fragments (2015), onderzoeken historische herinnering en industriële extractie, met bijzondere verwijzingen naar de Tsumeb-mijn in Namibië. Nkanga verweeft Nigeriaans Pidgin Engels en engageert zich met thema’s van land, geheugen en de spanning tussen menselijke lichamen en natuurlijke hulpbronnen.

Judy Raduls werk contrasteert twee soorten ramen in het Schepenhuis: oud glas-in-lood en een modern glasraam, wat veranderende opvattingen over helderheid en transparantie weerspiegelt. Een videocamera en machinesysteem omslaan de pagina’s van een publicatie die bewijsproductie en oordeel behandelt. Door oog-tracking te integreren, onderzoekt het werk hoe beelden worden waargenomen en nodigt het uit tot reflectie over getuigenissen, perceptie en bewijs in zowel het heden als de toekomst. Radul roept vragen op over de evoluerende rol van visie, media en surveillance, zonder definitieve antwoorden te geven, maar in plaats daarvan de kijkers aan te moedigen zich te verdiepen in de handeling van kijken en getuigen.

Trinh Thi Nguyens werk met bewegende beelden onthult verborgen structuren in geluid, beelden, teksten en materialen, terwijl het zich verzet tegen de macht van representatie. Vietnam the Movie (2016) onderzoekt hoe “Vietnam” internationaal wordt afgebeeld, met name in de context van de Vietnamoorlog. Door beeldmateriaal opnieuw te gebruiken, deconstrueert Nguyen de media-esthetiek en de verhalen, en her-engageert zij met de geschiedenis. De film daagt de lineariteit van de geschiedenis uit en biedt een fragmentarisch, veranderend perspectief, waardoor het mogelijk wordt de erfenis van het land te heroverwegen door de lens van populaire media en de hiaten in de weergave ervan over vijftig jaar.

Pedro Gómez-Egaña’s werk richt zich op het creëren van intimiteit met plaatsen, waarbij hij de historische en sensorische ervaringen onderzoekt. Door studies van akoestiek, kinetiek en de minuscule kenmerken van een locatie, combineert hij mechanistische apparatuur met menselijke betrokkenheid in het opzetten van scènes. In The Moon Will Teach You (2017), geïnspireerd door Vlaamse Renaissance-raadsels en vroege druktradities, onderzoekt hij linguïstische stilte en mechanische duisternis. Gepresenteerd op de zolder van het Huis van de Grote Zalm, verkent het werk hoe de bewegingen van drukpersen en de raadselachtige aard van teksten het publiek betrekken, hen uitnodigend in een immersieve omgeving waar nabijheid en afstand voortdurend opnieuw gedefinieerd worden.

Het werk The Stealing Cnt$ (2017) van het Karrabing Film Collective onderzoekt diefstal, overleving en toxisch soevereiniteit in het noordelijke inheemse Australië. Het werk omvat Windjarrameru, een film over vier inheemse mannen die beschuldigd worden van het stelen van bier nabij een heilige plaats en vluchten naar een verontreinigd moeras. Complementaire werken zoals Law Wall, Toxic Sovereignty #5 en Can You Brighten Yourselves? onderzoeken de juridische, historische en materiële realiteiten van het inheemse leven onder kolonialisme, waarbij kwesties zoals voorouderlijk recht, onteigening, raciale barrières en de effecten van neoliberale beleidsmaatregelen op inheemse gemeenschappen aan bod komen.

KUNSTENAARS & WERKEN

Lawrence Abu Hamdans The Recovered Manifesto of Wissam maakt gebruik van een onconventionele opname-techniek in de Chouf-bergen in Libanon, waar cassettebandjes worden gebruikt om clementinestruiken te beschermen. Na de ontdekking van een boom met een mini-cassettebandje, haalde Abu Hamdan fragmenten van een stem, later geïdentificeerd als Wissam, die een audio-manifest onthulde over het islamitische concept van Taqiyya – het recht om te liegen ter zelfbehoud. Het project bestond uit het moeizaam herstellen van gedempte audio over uren, waarbij negentig minuten bruikbare fragmenten werden gepresenteerd in de Mechelse rechtbanken, wat de moeizame taak weerspiegelt van het herstellen van verloren stemmen en verborgen kennis.

Eric Baudelaire’s Also Known as Jihadi (2017) volgt de reis van een jonge man van Frankrijk naar Syrië en terug, waar hij wordt gevangen genomen wegens vermeend lidmaatschap van Daesh. Aan de hand van landschapstheorie portretteert de film het pad van de radicalisering van de jongeman via een reeks op locaties gebaseerde shots, waarbij onderzocht wordt hoe deze omgevingen sociale en politieke structuren weerspiegelen. De film, geïnspireerd door echte gebeurtenissen, stelt het proces van vervreemding en terugkeer in vraag. Baudelaire probeert zowel begrip als verwarring op te wekken, met een subtiele sympathie voor een gedeelde menselijke toestand, zonder de complexiteit van radicalisering of het idee van monsterlijkheid te vereenvoudigen.

KUNSTENAAR & WERK

Susanne M. Winterlings meerdelige installatie Glistening Troubles (2017) onderzoekt ecologische solidariteit en de toxische, gezamenlijke groeipatronen van levensvormen. Door CGI, sculpturale werken en geluidscompositie te combineren, richt het project zich op bioluminescentie, algenvariëteiten en de impact van het Kapitaloceen op ecosystemen. Gebaseerd op veldonderzoek in het Caribisch gebied en samenwerkingen met lokale gemeenschappen en wetenschappers, onderzoekt het inheemse kennis en niet-Westerse milieumodellen. Het werk mengt biologie, ecologie, sociale theorie en avant-garde sciencefiction, waarbij menselijke georiënteerde verhalen worden uitgedaagd en pleit voor interspecies solidariteit. Gepresenteerd tijdens de Contour Biennale 8, verschuift de installatie de ervaring van de ondergrondse locatie.