SPEELDATA

van 15 augustus 2003 tot 12 oktober 2003
Mechelen
2800 | Mechelen
Mechelen
CONTOUR
EEN WANDELING LANGS HEDENDAAGS BEWEGEND BEELD

CONTOUR

EEN WANDELING LANGS HEDENDAAGS BEWEGEND BEELD

Voor de eerste editie nodigde Contour-oprichter en curator Etienne Van den Bergh vijftien kunstenaars uit om hun werk tentoon te stellen op acht locaties in het hart van Mechelen.

Het integreren van videokunst op deze bijzondere locaties vormde een unieke uitdaging. Contour selecteerde kunstenaars niet alleen op basis van hun talent, maar ook op hun vermogen en bereidheid om zich te engageren met grote publieke ruimtes. Sommigen, zoals Els Dietvorst, herbekeken en verfijnden een lopend verhaal, terwijl anderen - zoals Hans Op de Beeck, Honoré d'O & Franciska Lambrechts en Sven Augustijnen - nieuwe videowerken of locatiespecifieke installaties creëerden op maat van de ruimtelijke dynamiek van de tentoonstelling.

De interactie tussen video en ruimte leidde op natuurlijke wijze tot een overkoepelend thema: de nietigheid van de mensheid in de uitgestrektheid van de tijd. De tijd zelf is een fundamenteel onderdeel van videokunst en bepaalt zowel de esthetische impact als de ervaring van de kijker. In tegenstelling tot traditionele visuele media daagt videokunst het publiek uit om zich te synchroniseren met het ritme van de tijd, zich onder te dompelen in de beelden die zich ontvouwen en de gelaagde betekenissen ervan bloot te leggen.

Videokunst onderscheidt zich van zowel cinema als televisie. Videokunst kan weliswaar een verhaal vertellen, maar de essentie ligt eerder in de compositie en de kracht van individuele frames dan in een lineair verhaal. In tegenstelling tot film, die afhankelijk is van montage en narratieve progressie, of televisie, die vaak voorrang geeft aan documentaire vertelling of entertainment, omarmt videokunst stilte en contemplatie. Een enkel, nauwkeurig gekadreerd shot kan veel langer blijven hangen dan je zou verwachten en vereist geen commentaar of uitgebreide montage.

Tussen film en televisie ligt een uitgestrekt rijk van bewegende beelden - een ruimte waar videokunst gedijt, vrij om te experimenteren met verschillende vormen. Door geluid, muziek en taal te integreren, breidt het zijn expressieve bereik uit en toont het de grenzeloze creatieve mogelijkheden van het medium.
 

Curator: Etienne Van den Bergh
 

Kunstenaars: Sven Augustijnen, Orla Barry, Rui Chafes, Mrs Delmotte, Jeroen de Rijke / Willem de Rooij, Els Dietvorst, Jef Geys, Rob Johannesma, Franciska Lambrechts / Honore D'o, Elske Neus, Hans Op De Beeck, Fiona Tan, Wim Wauman

 

LOCATIES

MINDERBROEDERSKERK

De video-installatie Saint Sebastian (2001) van Fiona Tan verweeft meerdere betekenissen en verwijst naar zowel de Westerse christelijke als de Oosterse boeddhistische tradities. De titel verwijst naar Sint Sebastiaan, gemarteld voor zijn geloof, terwijl de video een boeddhistisch ritueel in de Sanjûsangen-dô tempel in Kyoto toont, waar jonge vrouwen deelnemen aan Toshiya boogschieten om te laten zien dat ze klaar zijn voor volwassenheid. Tan gebruikt documentaire-achtige beelden maar vermijdt een typisch verhaal en richt zich in plaats daarvan op het kijken en de betrokkenheid van de kijker. De installatie heeft een tweezijdig scherm, waardoor de aandacht wordt getrokken naar zowel de toeschouwers als de boogschutter en het publiek opgaat in de ervaring.

© Fiona Tan

BEGIJNHOFKERK

Hans Op de Beeck verwierf aanvankelijk bekendheid met zijn maquettes van desolate landschappen en stadsgezichten, waarmee hij de Prijs van de Jonge Belgische Schilderkunst won. Na verloop van tijd breidde hij zijn praktijk uit met videokunst, die een vergelijkbaar spookachtige, verlaten sfeer uitademt en vaak verwijzingen bevat naar de geschiedenis van de teken- en schilderkunst. Situation (2) (2003) mengt realisme en surrealisme en behandelt hedendaagse thema's zoals de strijd om vluchtelingen en armoede, terwijl hij zich beroept op oude symbolen van verlossing. De video wordt geprojecteerd in de kerk van het Begijnhof en versmelt met de marmeren beelden en schilderijen om een transcendent, universeel verhaal te suggereren.

© Hans Op de Beeck

SINT-KATELIJNEKERK

Sinds 1994 werken de Nederlandse kunstenaars Jeroen de Rijke en Willem de Rooij samen aan films die meer weg hebben van kunstinstallaties dan van traditionele cinema, met de nadruk op stilstaande beelden en minimale beweging. Hun werken putten vaak uit Nederlandse schildertradities zoals architectuur-, landschaps- en portretschilderkunst. Hun films onderzoeken tijd, duur en ambiguïteit: Junks (1998), in het bijzonder, toont zes portretten van Amsterdamse drugsverslaafden, gefilmd op een intieme maar confronterende manier, die de rol van de kijker als waarnemer uitdaagt. Het werk combineert klassieke portrettechnieken met een gevoel van voyeurisme en stelt de ethiek van het kijken en oordelen ter discussie.

Wim Wauman heeft zich gevestigd als fotograaf. Hij reist veel en legt dieren en landschappen vast, niet voor documentaire doeleinden maar om kleur, vorm en sfeer te verkennen. Wauman behandelt zijn onderwerpen als sculpturale objecten en maakt vaak grootschalige afdrukken op plexiglas. Zijn videowerken zijn ook gericht op een zorgvuldige compositie. Voor Contour 2003 creëerde hij Arthur on tour, Part 1 (2003), een installatie met video's en een zelfportret met zijn tamme konijn Arthur, dat zowel vrijheid als persoonlijke identificatie symboliseert.

© Wim Wauman

SINT-JANSKERK

Sinds 2001 werken Franciska Lambrechts en Honoré d'O samen aan projecten, vaak door beschikbare ruimtes, zoals parken of kerken, te transformeren door hun sfeer, geschiedenis en essentie te interpreteren. Ze voegen subtiele elementen toe die uitnodigen tot speelse participatie van het publiek. 

In de Sacramentskapel presenteren ze Mixed Commission (56% Red 21% Green 22% Blue) (2003), een groot beeld dat tijdelijk een gerestaureerd schilderij vervangt. De scène stelt een commissie voor die de voorwaarden van het kunstwerk bespreekt. Het symboliseert de overdracht van de opdracht, waarbij de kunstenaar uiteindelijk de richting bepaalt. De compositie van de scène wordt gecontroleerd door een figuur die een vectorscoop gebruikt om een specifieke kleurverhouding te bereiken: 56% rood, 21% groen, 22% blauw.

© Franciska Lambrechts & Honoré d'O
© Franciska Lambrechts & Honoré d'O

SINT-PIETERS-EN-PAULUSKERK

Orla Barry's werk is sterk audiovisueel en combineert video, performance, geluid en fotografie. Ze blijft verbonden met haar Ierse roots, met landschappen, figuren, geluiden en vooral woorden die een diepe betekenis voor haar hebben. Woorden zijn een integraal onderdeel van haar werk, vaak verweven met beelden. In Foundlings (2001) verdwijnt tekst naar de achtergrond, aangevuld met hypnotiserende beelden van de Ierse kustlijn. Haar werk Unsaid (2001), gemaakt in samenwerking met Rui Chafes, versmelt geluid en ruimte en nodigt toeschouwers uit om zich onder te dompelen in een zintuiglijke ervaring van gefluisterde stemmen, die een buitenaards gevoel oproepen, alsof ze zich in een biechtstoel of kerk bevinden.

Delmotte verwijst naar zichzelf als Messieurs in het meervoud, omdat hij zichzelf consequent opneemt in performances. Zijn werk verkent het surrealisme met duidelijke Belgische kenmerken, die doen denken aan Magritte en Broodthaers. Hij neemt de persoonlijkheid aan van een gekke dandy en voert vaak absurde, onzinnige acties uit, sommige humoristisch, andere schokkend. Zijn herhaalde mislukkingen, zoals vallen of onmogelijke pogingen, belichamen de voortdurende strijd van de kunstenaar. Zijn woede, gericht op dieren of objecten, weerspiegelt zijn grenzeloze verbeelding. Door middel van zijn video's, zoals Sapin en Le Ballon (1999), neemt Delmotte afstand van het leven en de kunst, devalueert hij beide zelfs en suggereert hij dat realiteit en fictie niet te onderscheiden en gefragmenteerd zijn.

© Orla Barry
© Delmotte

ONZE-LIEVE-VROUW-VAN-LELIËNDAALKERK

In zijn videoportret Maria (2003) onderzoekt Sven Augustijnen taal en afasie, een communicatiestoornis als gevolg van hersenletsel. Dit maakt deel uit van zijn langlopende project Afasia, dat zich richt op patiënten die intensieve logopedie ondergaan. Hij vervaagt de grens tussen videokunst en documentaire en benadrukt de impact van afasie op spraak en denken. Hoewel sommige verbale fouten van afasiepatiënten poëtisch lijken, weerspiegelen ze ook de pijnlijke realiteit van hun aandoening. In het portret probeert Maria gebeden zoals het Weesgegroet op te roepen, waarmee ze de strijd en schoonheid van taalherstel laat zien.

© Sven Augustijnen

SINT-ROMBOUTSKATHEDRAAL

Els Dietvorst, bekend om haar beeldhouwwerken en tekeningen, heeft zich recentelijk toegelegd op bewegend beeld en gebruikt dit als middel voor sociale interactie. In Lied voor de Prijs van een Geit (2003) combineert ze experimentele videokunst met documentaire elementen tot een surrealistisch, maar intiem portret van Luigi, een Italiaanse migrant die schapen en geiten hoedt in de buurt van het kanaal Brussel-Charleroi. De film legt Luigi's rustige, authentieke leven vast, in contrast met de snelle moderne wereld. Het werk, intuïtief opgenomen met een kleine camera, weerspiegelt Dietvorsts verlangen om zich te verbinden met de natuur en wordt gepresenteerd in een gotische kerk, waardoor bijbelse verwijzingen worden toegevoegd aan het hedendaagse pastorale thema.

Rob Johannesma's videowerk, zoals Untitled (2002), mengt schilderkunst, fotografie en bewegende beelden en creëert zo een unieke stijl die geworteld is in de Renaissance traditie van “atmosferische” landschappen. Zijn werk begint met fotografie, vaak van ongerepte landschappen uit plaatsen als Nevada of New Mexico. Door uitgebreide manipulatie creëert hij abstracte, meditatieve videowerken. Johannesma's proces bestaat uit langzame, bewuste camerabewegingen, waarbij de nadruk ligt op perceptie en het kijkproces. Zijn werken, die losstaan van hun oorspronkelijke context, laten serene, poëtische landschappen zien die de kijker uitnodigen om zich bezig te houden met het kijken zelf, waarbij hij de grenzen van tijd, ruimte en realiteit verlegt.

© Els Dietvorst
© Els Dietvorst
© Rob Johannesma

DE GARAGE

Het werk van Jef Geys is complex, autobiografisch en veelzijdig. Het omvat fotografie, tekeningen, geschilderde notities, video's en meer. Zijn uitgebreide archief, opgebouwd in de loop van tientallen jaren, legt zowel persoonlijke reflecties als sociale bekommernissen vast, vooral met betrekking tot macht en manipulatie. Bekende series zoals Kleine Zaadzakjes en Grote Zaadzakjes dagen de valse beeldvorming van reclame uit, terwijl andere werken, zoals zijn erotische tekeningen in Middelheim, kritiek leveren op kunstsponsoring. Zijn 36-uurs film op Documenta 11, een compilatie van zijn levensfoto's, toont een leven gecondenseerd in bewegende en toch stilstaande beelden. Geys wordt internationaal geroemd om zijn onafhankelijke, kritische benadering van zowel kunst als maatschappij. Contour presenteerde het videowerk Zwarte Lola (c.1965) en tekeningen van Jef Geys.

Elske Neus' video's en installaties bevatten vaak gechoreografeerde bewegingen binnen statische beelden. In werken als Dans (2000) ontvouwen langzame, sierlijke bewegingen van slakken zich op LCD-schermen, waardoor een elegante, bijna balletachtige voorstelling ontstaat. In Wacht (2002) wordt een danser bewogen door een onzichtbaar wiel, dat het lot en de vluchtigheid van het leven symboliseert. Haar laatste werk, meta-morf, reflecteert op tijd en verandering, en benadrukt het voorbijgaan van het leven door de langzame transformatie van brooddeeg.

En meer werken zoals de tekeningen van Els Dietvorst, Hans Op de Beeck; het beeldhouwwerk van Honore d'O; de foto's van Wim Wauman en mevrouw Delmotte.

© Jef Geys
Catalogus 2003

PARTNERS

Met de steun van: Stad Mechelen, Vlaamse Gemeenschap (Media & Film), Vlaams Audiovisueel Fonds, Provincie Antwerpen, Cultuurcentrum Mechelen
Bruikleen van kunstwerken: Cera Stichting    
Bruikleen van ruimtes: Torens op de Dijle vzw, Kerkfabriek Sint-Rombouts, Cultuurcentrum Mechelen
Structurele sponsors: EDS, Philips (België), AED (Mechelen), Vidi-Square (Zandhoven)
Artistieke sponsors: Aannemer Willemen, Van Marcke, Vidi-Square (Zandhoven), AED (Mechelen), Ankerbrouwerij, Philips (België)
Mediasponsor: Klara
Decorbouw: Cultuurcentrum Mechelen, LDP